Herken je de gadget op de foto? Zie je welk probleem het heeft en weet je hoe een potlood of stylo een oplossing kan bieden voor het probleem? Dan is onderstaande blogpost voor jou!
Ergens tussen de tien en twaalf jaar voorafgaand aan de laatste menstruatie begint de fase die bekend staat als de perimenopauze. In Japans spreken ze van kounenki wat letterlijk vertaald 'verlengingsjaren' betekent. Het is een periode te vergelijken met de puberteit waarin er heel wat fysieke en emotionele veranderingen plaatsvinden. Net zoals de puberteit is het een scharnierpunt voor je gezondheid. Hoe beter je voor jezelf zorgt gedurende deze jaren, hoe beter je gezondheid zal zijn eens je in de menopauze aanbelandt.
De menopauze start na je laatste menstruatie, één jaar erna om echt precies te zijn. De gemiddelde leeftijd waarop dat gebeurt ligt tussen de 45 en 55 jaar. Bij vrouwen met PCOS kan dat enkel jaren later zijn.
Als je klachten ervaart tijdens dit veranderingsproces is de kans het grootst dat dit gebeurt tijdens de perimenopauze. Gelukkig zijn deze klachten meestal van tijdelijke aard en verdwijnen ze in de menopauze.
De ontluiking van de menopauze
Wanneer de menopauze voor jou begint, is genetisch geprogrammeerd en heeft niets te maken met het sneller ouder worden in vergelijking met je vriendinnen. Het is simpelweg een deel van jouw identiteit, verweven in jouw unieke genetische patroon. Het kan nuttig zijn om eens te informeren bij je moeder of andere vrouwen in je familie wanneer en hoe zij de menopauze ervaren hebben. Dit geeft alvast een idee van wat je kan verwachten.
Natuurlijk lopen het ouder worden en de menopauze parallel, maar de menopauze is niet de reden voor het ouder worden.
Sommige vrouwen komen de menopauze al binnen voor hun 40 ste levensjaar. Dat is een vroegtijdige menopauze of primaire ovariële insufficiëntie (POI). Ook dat heeft niets te maken met ouder worden. Ten slotte zijn er vrouwen bij wie om welke reden dan ook de eierstokken verwijderd worden. Zij vallen letterlijk van de ene op de andere dag in de menopauze.
Het vaststellen van de perimenopauze
Om vast te stellen of je echt in de menopauze bent aangekomen, kan je huisarts een bloedtest uitvoeren. Wanneer in twee afzonderlijke bloedtesten, met minstens een maand tussen, een verhoogd FSH-niveau wordt gevonden, duidt dat op de menopauze.
Voor de perimenopauze is er geen specifieke test, daarom wordt er gekeken naar leeftijd en symptomen. Een Canadese endocrinoloog, professor JC Prior, beschouwt een vrouw van middelbare leeftijd in de perimenopauze als ze drie van de volgende nieuwe veranderingen opmerkt:
- de bloedingen worden heviger of duren langer
- de bloedingen volgen elkaar sneller op (
- je heb pijnlijke, gezwollen borsten of ontdekt harde plekken op de borst
- je wordt 's nachts af en toe wakker terwijl je dat voordien niet had
- menstruele krampen voelen intenser
- in de week voor je menstruatie zweet je 's nachts meer
- je krijgt opeens last van migraine of je had al migraine, maar de aanvallen worden heftiger
- in de tien dagen voor je menstruatie heb je meer last van stemmingswisselingen
- je gewicht neemt toe zonder veranderingen in je voeding of beweging
Ben je dus geboren rond het midden van de jaren 80 of vroeger, weet je dus wat dat potlood voor deze casette kan betekenen en vertoon je minstens 3 symptomen uit deze lijst zonder dat er een andere verklaring voor gevonden kan worden, dan kan het zijn dat je de perimenopauze ingestapt bent.
Voor mijn lezers met PCOS.
Wellicht herken je bij jezelf sowieso drie van deze klachten. Of je nu geboren bent in de jaren 80, 90 of 2000. De perimenopauze en PCOS hebben namelijk veel overeenkomsten. Het is dus best uitdagend om te weten of je klachten nu vanuit je PCOS of vanuit deze nieuwe levensfase komen.
Ga voor jezelf eens na of er een verandering opgetreden is de laatste maanden. Zijn je klachten erger geworden? Dan mag je ervan uitgaan dat het niet enkel de PCOS is.
Het verloop van de perimenopauze
Hoe het begint
Het eerste wat je kan opvallen zijn angst, pijnlijke borsten, hartkloppingen, nachtelijk zweten, migraines en hevige menstruatie. Symptomen die verklaard kunnen worden door een daling van het hormoon progesteron. Welkom in de eerste fase van de perimenopauze.
Voor we verder gaan even terug het geheugen opfrissen. Progesteron en oestrogeen... hoe zat dat ook alweer?
Oestrogeen is het hormoon dat het eerste deel van je cyclus wordt aangemaakt in de wand van het groeiende follikel, een blaasje met een eitje erin. Dit hormoon zorgt er onder andere voor dat je baarmoeder kant en klaar gemaakt wordt om een eitje in te laten nestelen. De baarmoederwand wordt lekker zacht en dik.
Progesteron wordt gemaakt in de eierstokken door het gele lichaam, een fascinerend tijdelijk kliertje dat ontstaat uit de overblijfselen van het eiblaasje. Je maakt dus enkel voldoende progesteron aan àls je een krachtige eisprong hebt gehad. Bij een zwakker geel lichaam wordt er niet genoeg progesteron aangemaakt. Heb je helemaal géén eisprong, dan wordt er geen progesteron aangemaakt. En ja, je kan een bloeding krijgen zonder dat er een eisprong geweest is. Dat is dan een anovulatoire cyclus.
Na de eisprong blijft je oestrogeen nog steeds hoog, maar is het de taak van progesteron om het enthousiasme van deze ijverige bouwer wat in te tomen. Het baarmoederslijmvlies hoeft niet nog dikker te worden, want dan krijg je een wel heel hevige menstruatie (klinkt bekend?).
Een dalende hoeveelheid progesteron zorgt dus voor hevigere bloedingen, maar ook tussentijdse bloeding of spotting en steeds korter wordende cycli, gevoelige borsten, migraine, hartkloppingen, nachtelijk zweten en angstige gevoelens.
Hoe het verder gaat
Na een tijdje begint ook de aanmaak van oestrogeen te veranderen. de aanmaak wordt niet minder zoals bij progesteron, maar begint net heel erg te schommelen. Pieken tot drie maal (!!) de waarde die je gewend bent zijn geen uitzondering. Voel je je af en toe verschrikkelijk geïrriteerd? Je zou voor minder! Meer oestrogeen zorgt er ook voor dat je borsten nog gevoeliger kunnen zijn en bloedingen nog heviger.
Tot slot
Uiteindelijk valt ook de aanmaak van oestrogeen in het slob en kom je in een fase waarin je bloedingen steeds met langere tussenpozen komen tot verschillende maanden. Hou de tel goed bij, want als je gedurende 12 maanden geen bloeding meer gehad hebt, zit je vermoedelijk in de nieuwe levensfase: de menopauze. Je huisarts kan aan de hand van twee afzonderlijke bloedtesten uitsluitsel geven. Is FSH bij de twee testen verhoogd (>40ng/L), dan weet je dat je er bent. Je zal je stilaan weer rustiger en beter gaan voelen.
Oestrogeen is niet het probleem
De meeste klachten van de perimenopauze worden dus veroorzaakt door een daling van progesteron en niet van oestrogeen. Uiteindelijk wordt de aanmaak van oestrogeen weer wat ze was als je nog een jong meisje was, nog voor je eerste menstruatie. Oestrogeen werd toen letterlijk in elke cel van je lichaam aangemaakt. Dat zal nu ook gebeuren, maar omdat je de voorbij decennia gewend was aan hele hoge waarden oestrogeen hebben de receptoren op je cellen even tijd nodig om zich aan te passen aan dat nieuwe normaal. Gun jezelf die tijd.
Wat kan je nog doen?
Je kan tijdens de perimenopauze je klachten verbeteren. In een volgende blogpost leg ik je uitgebreid uit hoe je dat doet.
In het kort:
- zorg voor een sterke eisprong
- zorg voor een goede werking van je lever en darmen om de afbraak van oestrogeen zo goed mogelijk te ondersteunen
- zorg voor zo weinig mogelijk inflammatie
Uiteraard ben je meer dan welkom om samen naar oplossingen op maat te zoeken. Ik begeleid je met veel liefde. Het enige wat jij hoeft te doen, is een gesprekje inplannen.
