De oorzaak van PCOS is nog onbekend.
Wat we wel met zekerheid weten is dat er een genetisch luik zit: binnen eenzelfde familie zijn er verschillende vrouwen waarbij de productie van androgenen of de mannelijke hormonen hoger ligt. Toch zien we ook heel wat verschillen binnen families in de mate waarin PCOS zich uit.
PCOS en onze genen
Waarom de ene vrouw meer symptomen van PCOS heeft dan de andere, komt omdat onze genen in interactie gaan met onze omgeving. Daardoor zal PCOS meer of minder tot expressie komen. Milieuverontreiniging, chemische stoffen in onze omgeving (make-up, residu’s van landbouw, poetsmiddelen, plastics… ) ze dragen allemaal hun steentje bij.
Ook stress is zo een factor die de uiting van PCOS kan versterken. En aangezien we allemaal verschillen in de manier waarop we omgaan met stressfactoren en in de mate waarin we in contact komen met onder andere milieuverontreiniging en chemische stoffen, zie je dus binnen families ook meer of mindere kenmerken van PCOS.
Wat is stress?
Vanuit evolutionair standpunt is stress een hele goede oplossing van ons lichaam. In geval van nood, bijvoorbeeld een leeuw die je als tussendoortje zag, moesten we heel hard kunnen vluchten of vechten om te overleven. Om dat te kunnen en niet te verstijven van angst, wordt er een hele reeks aan hormonen geproduceerd waaronder adrenaline en cortisol.
De adrenaline zet ons in ‘aan’ stand. Je bent in staat om te vluchten. Maar zonder brandstof zal je niet lang lopen. Daarom wordt er tegelijkertijd een ander hormoon aangemaakt dat ervoor zorgt dat er uit onze voorraad suiker wordt vrijgezet, het hormoon cortisol.
Dankzij de productie van insuline kan die suiker dan in onze cellen opgenomen worden om te worden verbrand tot energie. Zo zou het moeten…
Maar bij PCOS loopt het wat anders.
Bij PCOS is er vermoedelijk een defectje aan de receptor van insuline. De vrijgezette suiker blijft dus in het bloed aanwezig en de cel krijgt geen brandstof. Gelukkig is de stress vandaag de dag niet onmiddellijk levensbedreigend en zullen we niet opgegeten worden door de leeuw.
De stress die we vandaag ervaren, komt voort uit onze agenda, het verkeer, onze mailbox, maar ook vanuit ons lichaam: een ontsteking, schommelingen in je bloedsuikerspiegel, slecht slapen (het verhaal van de kip en het ei… wat is oorzaak en wat is gevolg? Je slaapt slecht omwille van stress, maar je krijgt ook stress door slecht te slapen…), …
Wat de oorzaak van de stress ook is, de reactie van ons lichaam is nog steeds dezelfde als bij onze voorouders: adrenaline en cortisol worden aangemaakt. Er worden suikers vrijgezet en er is insuline nodig om die suikers te verwerken.
Maar wanneer de insulinereceptor de insuline onvoldoende herkent, blijft de concentratie van suiker in het bloed hoog en wordt er dus nog meer insuline aangemaakt… en dàt zet de eierstokken aan om meer testosteron te produceren.
Het gevolg van stress voor onze eicellen.
Alsof het nog niet genoeg is dat stress de productie van androgenen of mannelijke hormonen triggert, zorgt stress er ook voor dat de kwaliteit van de eicellen in het gedrang komt.
Je kan het wat vergelijken met een hagelgeweer. Door stress worden er allemaal kleine hagelbolletjes afgevuurd op al onze cellen. De celwand die het DNA binnen in de cel beschermt, krijgt het hard te verduren. Uiteindelijk kan de celwand beschadigd raken en ook de inhoud van de cel.
Dat gebeurt ook bij de eicellen. Stress is dus echt niet goed in het geval van een zwangerschapswens. Laat staan wanneer er ook nog eens PCOS in het verhaal is die de kans op een zwangerschap al vermindert.
Helemaal onderaan deze blogpost vertel ik je wat jij kan doen om de invloed van stress zoveel mogelijk te beperken. Niet panikeren…
Stress en slaapproblemen
En om er dan nog ééntje bij te doen: ook onze slaap wordt verstoord door stress. Die slaap hebben we anders echt wel heel erg nodig. Tijdens de slaap produceert ons lichaam een heel nuttig hormoon: leptine (jep, wèèr een hormoon…) dat ervoor zorgt dat je geen honger krijgt gedurende de 8u dat je moet slapen. Handig dus!
Maar wanneer je onvoldoende slaapt, bijvoorbeeld omwille van stress, zal je onvoldoende van dat hormoon kunnen aanmaken en zal je de dag nadien veel moeilijker aan zoete dingen kunnen weerstaan. Oh en heb ik al verteld dat zoete dingen suiker bevat die je bloedsuiker spiegel doet stijgen en dus weer extra insuline aan die eierstokken geeft… hopla… weer testosteron…
Oké, slaap dus… en stress. Hoe zit die link?
Wanneer je stress hebt, dan wordt je spijsvertering op een lager pitje gezet. Een handigheidje van je lichaam dat in geval van een leeuw liever de energie steekt in het vluchten als in het verteren…
Dat wil dus zeggen dat je onder andere minder productie krijgt van maagsap. Maar dat maagsap is net heel belangrijk voor het afbreken van de eiwitten uit onze voeding. Als de productie ervan maar even stilvalt, dan is dat nog geen ramp. Maar wanneer er sprake is van chronische stress en dus een lange tijd verminderde maagsapproductie, dan kan dat wèl ernstige gevolgen hebben.
Het gaat eigenlijk over een heel kleine bouwsteentje van die eiwitten: tryptofaan.
Zie eiwitten als legoblokjes: een eiwit is een aaneenschakeling van verschillende blokjes, aminozuren. In totaal zijn er 21 verschillende aminozuren terug te vinden in onze voeding. En 8 daarvan kan ons lichaam zelf niet aanmaken. Tryptofaan is daar ééntje van. We zijn dus echt aangewezen op onze voeding om er voldoende van binnen te krijgen.
Tryptofaan is de voorloper van het ‘goed gevoel’ hormoon serotonine dat op zijn beurt omgezet wordt naar het slaaphormoon melatonine.
Dus… àls je stress hebt en je er daardoor wat minder maagsap geproduceerd wordt, dan zullen de eiwitten uit je voeding niet volledig afgebroken en is er onvoldoende tryptofaan ter beschikking om dat slaaphormoon aan te maken.
Te veel of te weinig maagzuur…?
De meeste mensen herkennen te weinig maagzuur ook helemaal niet. En de kans bestaat dan dat je maagzuurremmers inneemt die het probleem alleen verergeren.
Teveel aan maagzuur
- Branderig gevoel
- Zure smaak in de mond
- Moeite met slikken
- Pijn in de slokdarm
- Pijn op de borst of moeite met ademen
- Oprispingen/ boeren
- Overgeven
- Veel transpiratie
- Onrustig gevoel
- Diarree
Een tekort aan maagzuur
- Gasvorming en opgeblazen gevoel na het eten (vooral na zwaar verteerbaar voedsel)
- Overgevoeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen
- Verminderde eetlust
- Trage vertering
- Constipatie
- Slechte darmflora
- Slechte adem of lichaamsgeur
- Vermoeidheid
- Weinig transpiratie
Wat kan je zèlf doen om de invloed van stress te verminderen?
Oef…
je kan er zèlf iets aan doen… Verschillende dingen zelfs!
Zoals onze voorouders
Doe waarvoor het stresshormoon bedoelt is en verbruik het samen met de suikers die vrijgezet worden: beweeg! Door te bewegen gebeurt er iets fantastisch: de poortjes lang waar suiker de cellen binnen kan als insuline op de receptor past, gaan onder invloed van het samentrekken van je spieren vanzelf open! Minder suiker in je bloed… minder insuline… minder testosteronproductie door je eierstokken!
Bescherm je cellen
Anti-oxidanten zijn stofjes uit de voeding die de hagelbolletjes onschadelijk kunnen maken.
Je vindt anti-oxidanten vooral in groenten en fruit. Het zijn onder andere de vitaminen en mineralen die erin aanwezig zijn, dus dagelijks een grote portie zal je helpen bij de bescherming van elke cel in je lichaam.
Sterk je mentaal
Stress is onderdeel van het leven. We moeten er dus echt mee leren omgaan.
Ik dacht dat ik dat niet kon. Bij stress blokkeerde ik volledig, het verlamde me. Ik stak het altijd op iemand anders. Op de situatie of de persoon die mij in een bepaalde positie had gezet waardoor ik stress ervoer. Dat kon mijn werkgever zijn of een andere weggebruiker, de kinderen,…
Tot ik ontdekte dat niet anderen verantwoordelijk zijn voor mijn gevoel. Maar dat ik de kracht zelf heb om mijn gevoel te beheersen. Had je me dat een paar jaar geleden gezegd, had ik je gek verklaard. Maar ik beloof het je, jij kan het ook leren.
Wil je weten hoe? Dan kan ik je alvast deze blogpost aanraden.
